| |
Halkapınar'ın Tarihi
M.Ö. 3000 ile 2000 yillari arasinda Anadolu’da kurulan sehir devletlerinden birisi de Ön Hititler tarafindan kurulan ve merkezi Ilçenin 4 km. güneyindeki Aydinkent (Ivriz) Köyünde bulunan Tuvana Kralligi (Tyana Herekleia) sehir devleti olup, bu devlet merkezi Aydinkent (Ivriz) olmak üzere M.Ö. 1200 ile 742 yillari arasinda hüküm sürmüstür. Bu kralliktan günümüze halen Aydinkent Köyünde bulunan Kral Warpalavas'a ait Ivriz Kaya Kabartmasi kalmistir. Tuvana Kralliginin yikilmasindan sonra Asurlularin egemenligine geçen Halkapinar pek çok savasa sahne olmustur. M.Ö. 64 yilinda bütün Anadolu ile birlikte Romalilarin eline geçmis olan Halkapinar, 395 yilinda Roma Imparatorlugunun ikiye ayrilmasiyla Dogu Roma (Bizans) Imparatorlugunun sinirlari içerisinde kalmistir. Araplarin Dogu Roma Imparatoru Heraklius'u yenilgiye ugrattiklari Yermük Savasindan sonra Adana ve Tarsus'tan Toroslara kadar ilerleyen Araplar, Bizans akinlarina mukabil Iç Anadolu'ya yapilan akinlar sirasinda Bizans’a; Halkapinar'in bir kismi ile Eregli'nin gelirini Beytülmal'a gönderilmesini kabul ettirmistir. Abbasi Devletinin zayiflamasiyla tekrar tamamen Bizans hakimiyetine geçen Halkapinar civarindaki kaleleri Bizanslilar bir üs olarak kullanmislardir. Halkapinar, Malazgirt savasindan 6 yil sonra (1077) Kutalmisoglu Süleyman Sah zamaninda Anadolu Selçuklularinin eline geçmistir. 1276 yilinda Karamanoglu Mehmet Bey'in Konya'yi almasiyla Karaman Beyliginin egemenligine geçen Halkapinar, 1398 yilinda Eregli ile birlikte Osmanlilarin egemenligine geçmistir. Daha sonra tekrar Karaman Beyliginin ve Memlüklülerin idaresinde kalan Halkapinar, 1468 yilinda Fatih Sultan Mehmet'in Konya'yi almasiyla tamamen Osmanli Imparatorlugunun sinirlari içerisinde kalmistir. Osmanli Imparatorlugu zamaninda bölge askersiz bir saha haline getirilerek, Istanbul'da oturan Darüsseade agasi tarafindan idare edilmistir. Kurtulus savasindan sonra Halkapinar; Konya Ili, Eregli Ilçesine bagli bir nahiye olarak, 1954 yilinda kurulan belediye teskilati ile de bir Kasaba olarak örgütlenmistir. Ilçenin Zanapa olan eski ismi 1962 yilinda degistirilerek bugünkü Halkapinar adini almistir. Bölgedeki tarim alanlarinin verimli bir kismi 1985 yilinda isletmeye açilan Ivriz Baraji baraj alaninda kalmistir. Bu da halkin bir kisminin Mersin ve Eregli basta olmak üzere büyük sehirlere göçmesine neden olmustur. 09/05/1990 tarih ve 3644 sayili kanunla Ilçe olan Halkapinar'in, ilk Ilçe Kaymakami 23.08.1991 tarihinde göreve baslamistir. Bir yerlesim yeri olarak Ilçe Türkler tarafindan fetih olunmadan önce simdiki Karayusuflu ve Büyükdogan Köyleri arasindaki Bizanslilarin kurdugu Anari sehrinde bulunmaktaydi. O dönemde sehrin yerlesim ve yönetim merkezi Anari sehridir. Anari Kralinin çok sevdigi, güzel kizi ölünce adina bugünkü Ilçemizde Zengi adinda bir mabet insaa ettirilir. Halk ayin günlerinde Zengi mabedinde bulunurlarmis. Zengi sözü zaman zaman degisime ugrayarak Zanapa'ya dönüsmüstür. Bölge sik sik istila ve isgallere ugradigindan zamanin Zengi mabedi yikilmis, tekrar yapilmis, daha sonra tekrar yikilmistir. Yapilan arastirmalarda bütün bunlari ispatlayan bronz bir para bulunmustur. Paranin bir yüzünde kiz resmi, diger yüzünde ise zengi ibaresi vardir. Zanapa adi 1962 yilindan sonra Halkapinar olarak degistirilmistir
Coğrafya
Halkapınar, İç Anadolu'nun güney dogusunda, Konya İli'nin de en doğu ucunda, il'e en uzak İlçelerden biri durumundadır. İlçe orta Toroslar'ın kuzey eteklerinde kurulmuş olup, sınırları içerisinde İvriz Çayı ve Delimahmutlu Deresi geçmektedir. Her iki çay 1985 yılında işletmeye açılan İvriz barajına dökülmektedir. İlçenin rakımı 1100 m civarındadır. Delimahmutlu Çayı kenarında yada yakınında 12 köy kuruludur. İvriz çayının çıktığı yerde de Aydinkent (İvriz) köyü kuruludur. İlçe; 37,1 ile 37,6 kuzey enlemi ve 34 ile 34,5 doğu boylamı arasında, yüzölçümü 362 km²'dir. Kuzeyinde Ereğli ilçesi, doğusunda Ulukışla ilçesi, güneyinde İçel ili, batısında ise Ayrancı ile yine Ereğli ilçesi yeralmaktadır. İlçenin güneyinde bulunup, Toros Dağlarının bir parçası olan Bolkar Dağları ile kuzeyindeki Bolkar Dağlarının bir uzantısı olan Güney Dağı arasında bulunan Halkapınar, doğusunda Aydos sırtında bulunan Saybaşı adındaki yüksek bir noktada birleşir. Bu üçgenin içerisindeki vadi içerisinden geçen Delimahmutlu Deresi ilçenin ve 10 köyünün sulama suyunu karşılar.
İklim
Yaz aylarında çogunlukla kurak ve sıcak, kış aylarında ise soğuk geçen iklimi İç Anadolu'nun tipik karasal iklimi ile Akdeniz iklimi arasında bir geçit iklimi şeklinde belirir. Yaz aylarında ortalama hava sıcaklığı +25°C ilâ +30°C, kış aylarında ise -5 ilâ +5°C arasında değişmektedir. İlçenin yağışı, geçit iklimine paralel olarak kış aylarından başlayarak ilkbaharda toplanır. Yağış, kış aylarında kar, diğer aylarda genellikle yağmur şeklindedir. Zaman zaman bahar aylarında görülen dolu yağışı meyve ve sebzeler için oldukça önemli zarara neden olmaktadır. Ayrıca, yaz aylarında Akdeniz üzerinden gelen yağmur yüklü bulutlar ilçede özellikle dik yamaçlarda kurulu köylerde sel afetine neden olabilmektedir. İlçede kışın kuru ve soğuk poyraz, baharda ise ılık ve nemli olan rüzgarlar eser.
Ulaşım
İlçe karayolu ile 17 km mesafedeki Ereğli lçesine bağlıdır. Diğer şehirlerle karayolu ulaşımı bu hat üzerinden gerçekleştirilmektedir. Deniz ve Hava yolları yoktur. İlçeye bağlı 3 km mesafedeki Yayıklı köyü ile 6 km mesafedeki Karayusuflu ve bu güzergah üzerinde bulunan Büyükdoğan köyünün yolları asfalttır. Diğer 12 köyün yolları stabilizedir. Ulaşımı bulunmayan köy yoktur. Kışın buzlu ve aşırı karlı havalarda Yassıkaya, Delimahmutlu, Osmanköseli, Kayasaray ve kısmen Eskihisar köylerinin yolları kapanmaktadır.
Nüfus
İlçe ve köylerinde iş sahalarının ve yeterli tarım alanlarının bulunmaması nedeniyle nüfusta bir artış olmamaktadır. İlçenin nüfusu 1990 yılı nüfus sayımında 1.847 iken, 1997 yılı nüfus sayımında geçici sonuçlara göre 2.242'ye çıkmıştır. İlçe nüfusu 2007 yılında 2.021 olmuştur. Nüfusun tamamı Türkçe konuşur. Okuma yazma orani % 95 civarındadır.
Ekonomi
İlçe ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Önemli tarım alanlarının verimli bir kısmı 1985 yılında işletmeye açılan İvriz Barajı baraj alanında kalmıştır. Bu da halkın bir kısmının Mersin ve Ereğli başta olmak üzere büyük şehirlere göçmesine neden olmuştur.
Sanayi
İlçede herhangi bir sanayi tesisi yoktur. Köy Hizmetleri, Karayolları ve Ereğli Şeker Fabrikası ihtiyaçları olan taş, çakıl, mucur ve kireçi ilçede bulunan taşocağından sağlamaktadır.
Tarım
İlçe halkı geçimini tarım (meyvecilik, sebzecilik) ve hayvancılıkla sağladığından vakitlerinin büyük bir kısmı çalışmakla geçer. Tarım alanlarının parsel büyüklüğü ve topoğrafik yapısı makineli ziraat yapmaya elverişli olmadığından yoğun emek ve çaba sarf etmek gerekmektedir. Mevcut Delimahmutlu ve İvriz Çayları etrafında eskiden beri bahçecilik yapılmaktadır. Sulu tarım, genellikle Dereyüzü diye bilinen doğusu, kuzeyi ve güneyi dağlarla çevrili vadi içerisinde Delimahmutlu çayı ile bu çayı besleyen yan su kolları etrafında yapılmaktadır. Yöre halkımızın %95'i geçimini tarım ve hayvancılıktan sağlamaktadır. Meyve yetiştiriciliğinde üzüm,elma, armut, kiraz, vişne, ceviz, erik, kayısı ve şeftali(Kara dut,mor dut,ahu dudu,muşmula,beş bıyık,alıç) sebze olarak da kuru ve taze fasulye, domates, patates, soğan ve havuç üretilmektedir. Kayasaray ve Eskihisar Köylerinde müstakil kapama kiraz bahçelerinde son turfanda kiraz yetiştirilmektedir. Ürünler çevre il ve ilçe pazarlarında satışa arz edilmektedir. İlçe merkezine İl Özel İdare Müdürlüğünce yaptırılmakta olan 2000 tonluk soğuk hava deposu 2003 yılında kiraya verilmiş ve faaliyete geçmiştir. Sulama imkanı olmayan 40.000 Da alanda buğday, arpa, çavdar ve nohut üretimi yapılmaktadır. Kuru tarım yapılan Halkapınar çiftliği ve civarındaki verimli arazilerde sulama imkanı olursa verimin 3-4 kat artması mümkündür. Çiftçilerde; alet, makine, traktör, ilaç, gübre ve temiz tohumluk kullanımı yaygındır. Hayvancılık Bölgenin arazi yapısı küçükbaş mera hayvancılığına uygun olmasına rağmen hayvan mevcudunda sürekli düşme olmuştur. Büyükbaş kültür ırkı süt sığırcılığı gelişerek limite ulaşmıştır. 3.790 baş olan büyükbaş hayvanın 2.115 civarındaki sağmal Holştein ırkıdır. İlçemizde üreticilerin ürettikleri sütleri Ereğli’de bulunan süt işleme tesislerine vererek değerlendirmektedir. 2006 yılında üreticiler tarafından yaklaşık 4.000 ton süt Ereğli’de bulunan işletmelere işlenmek üzere verilmiştir. Ayrıca 6.700 civarında Akkaraman koyun, 2.100 civarında kıl keçisi mevcuttur. İlçenin geniş mera ve yaylaları 70.000 civarında küçükbaş hayvanı besleyecek kapasitededir. 2006 yılında Osmanköseli, Delimahmutlu, Dedeli ve Yassıkaya köyleri faaliyet alanı içerisinde bulunan Osmanköseli Tarımsal Kalkınma Kooparatifi üyelerinden 100 çiftçiye 2 baş damızlık düve dağıtılmıştır. İlçeye bağlı Seydifakılı, Delimahmutlu, Osmanköseli ve Kayasaray köyleri ORKÖY kapsamında olup, 2003 yılında Delimahmutlu ve Kayasaray köylerinde 12 çiftçiye 24 süt sığırı verilmiştir. İlçenin Eskihisar, Kayasaray ve Delimahmutlu köylerinde arıcılık günden güne gelişmektedir. 550 civarında fenni kovan mevcuttur. Yaz sezonunda ilçe genelinde kovan mevcudu 2.000 sayısına ulaşmakkatır. Aydınkent (İvriz) Köyümüzün tarihi ve turistik özelliği dolayısıyla, gelen turistler için havuzlarda balık yetiştirilmektedir. Yetiştirilen 25.000 kg balık ilçenin ve Ereğli ilçesinin canlı balık ihtiyacını karşılamaktadır.
Turizm
İç Anadolu'da gezilip görülebilecek bir kaç yerden biride Halkapınar'dır. Tarihi, dereleri, barajları, yemyeşil bitki örtüsü, dağları ile her türlü kesime hitap ediyor Halkapınar. Aydınkent (İvriz) köyü, 1. ve 2. derece doğal sit alanı içinde kalan bölgenin her tarafı tarih ve doğa kokuyor, ivriz su kaynağının ve çamların uğultusu turistleri buraya çekmeye yetiyor. Ayrıca İlçede her yıl üzüm festiveli sıla şenliği düzenlenmektedir...
Gezilecek Yerler
*Aydınkent (İvriz) Köyü
*İvriz Kaya Kabartması ve mesirelik alanları.
*İvriz Barajı
*Seydifakılı Fatmalık Yaylası
*Delimahmutlu deresi ve dağları Karayusuflu köyü, *Çınaraltı piknik alanı
*Aydos Tepesi Kızlar - Oğlanlar Manastırı (İvriz) Adak *Anıtı (İvriz)
*İvriz Kalesi Mindos Kalesi (Kayasaray)
*Kaya Saray Anaru Antik Kenti (Büyükdoğan)
|
|